Mâm lễ cúng rằm tháng 7 tại nhà

Trong văn hóa Việt Nam, lễ cúng rằm tháng 7 là một nghi lễ truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc. Mâm lễ cúng rằm tháng 7 không chỉ phản ánh tín ngưỡng của người Việt mà còn là minh chứng cho sự gắn bó giữa con người với tổ tiên. Qua việc chuẩn bị mâm lễ, chúng ta không chỉ duy trì những giá trị văn hóa truyền thống mà còn giáo dục cho thế hệ trẻ về lòng hiếu thảo và sự biết ơn. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguồn gốc, ý nghĩa của ngày rằm tháng 7, đặc biệt là mâm lễ cúng rằm tháng 7. Đồng thời thế giới phong thủy sẽ cung cấp những kiến thức cần thiết để bạn có thể chuẩn bị một mâm cúng rằm thật trang trọng và ý nghĩa.

Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày rằm tháng 7 trong văn hóa và tâm linh

Mỗi tháng đều có ngày rằm và bạn đã bao giờ thắc mắc vì sao rằm tháng 7 lại là một trong những ngày rằm đặc biệt trong năm? Bởi lẽ rằm tháng 7 gắn liền với hai lễ lớn là lễ Vu Lan và ngày Xá tội vong nhân.

Lễ Vu Lan vào rằm tháng 7

Truyền thuyết về lễ Vu Lan bắt nguồn từ câu chuyện cảm động về Đại đức Mục Kiền Liên. Khi biết mẹ mình đang chịu khổ trong kiếp Ngạ quỷ ở địa ngục, ngài đã hết lòng tìm cách cứu mẹ. Tuy nhiên, do nghiệp chướng quá nặng, mọi nỗ lực của ngài đều trở nên vô ích. Nhờ lời dạy của Đức Phật, ngài đã hiểu ra rằng chỉ có sự hợp lực của chư tăng mới có thể giải thoát mẹ khỏi kiếp nạn. Ngày rằm tháng 7 cũng chính là ngày cung thỉnh chư tăng nên Mục Kiền Liên đã chuẩn bị mâm lễ xin giải nghiệp cho mẹ. Câu chuyện của Mục Kiền Liên đã trở thành biểu tượng cho lòng hiếu thảo và sự hy sinh cao cả, đồng thời cũng là nguồn gốc của lễ Vu Lan, một ngày để chúng ta bày tỏ lòng biết ơn đối với cha mẹ, ông bà và các thế hệ đi trước

Ngày xá tội vong nhân

Theo quan niệm của Đạo giáo, vào ngày rằm tháng 7 âm lịch, cũng là ngày tiết Trung Nguyên, cửa địa ngục mở, cho phép các linh hồn được trở về dương gian. Đây là khoảng thời gian để những linh hồn không được siêu thoát có cơ hội nhận lễ vật và sự cúng tế từ người sống. Chính vì vậy, ngày rằm tháng Bảy còn được gọi là ngày Xá tội vong nhân và chúng ta thường cúng cô hồn để tỏ lòng từ bi với những linh hồn lang thang, đói khát.

Còn theo quan niệm của Phật giáo, câu chuyện về Tôn giả A Nan Đà và ngạ quỷ đã góp phần làm sâu sắc thêm ý nghĩa của lễ cúng cô hồn. Khi chứng kiến hình ảnh đau khổ của ngạ quỷ, Tôn giả A Nan Đà đã thấu hiểu nỗi thống khổ của những linh hồn lạc lõng. Qua lời dạy của Đức Phật, ngài đã biết được rằng việc cúng dường Tam Bảo và bố thí cho chúng sinh là cách tốt nhất để giải thoát khổ đau cho những linh hồn này.

Mâm lễ cúng rằm có những gì?

Mâm lễ cúng chay theo Phật giáo

Mâm cúng Phật trong dịp rằm tháng 7 mang trọn vẻ thanh tịnh và trang nghiêm. Với các món chay tinh khiết như xôi gấc mang sắc đỏ may mắn, nem nấm thanh mát, canh rau củ ngọt lành, mâm cúng được coi như lời khấn nguyện, cầu mong bình an, phúc lộc cho gia đình. Việc dùng các món chay không chỉ thể hiện sự kính trọng đối với Phật pháp mà còn tuân theo quy luật nhân quả, góp phần giảm thiểu đau khổ cho chúng sinh. Mỗi món ăn trên mâm cúng đều được chế biến tỉ mỉ, thể hiện sự thành tâm và lòng biết ơn của người thực hiện. Mâm cúng này sẽ được gia đình thụ hưởng sau khi hoàn thành nghi lễ.

Mâm lễ cúng gia tiên

Mâm cúng gia tiên thường được sắp xếp theo nguyên tắc “trên chay dưới mặn”. Phần trên bao gồm các loại hoa quả tươi ngon, tượng trưng cho sự tinh khiết và dâng cúng trời đất. Phần dưới là mâm cỗ mặn với các món ăn đa dạng, được chế biến cầu kỳ, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên. Số lượng và loại món ăn có thể khác nhau tùy theo điều kiện của mỗi gia đình, nhưng thường bao gồm xôi, gà luộc, canh, cơm, các món xào, nộm,… Ngoài ra, trên bàn thờ còn có hoa, nến, nhang, rượu, vàng mã và các đồ mã tượng trưng cho vật dụng sinh hoạt hàng ngày.

Cách sắp xếp các bát cơm cũng mang ý nghĩa đặc biệt. Nếu người cúng là trưởng tộc, thường cúng 9 bát cơm xếp chồng lên nhau, tượng trưng cho cửu huyền thất tổ. Còn nếu là con trưởng, sẽ cúng 7 bát cơm, tượng trưng cho bảy đời tổ tiên. Người con thứ sẽ cúng 5 bát cơm, tượng trưng cho ngũ đại đồng đường. Số lượng bát cơm này không chỉ thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên mà còn mang ý nghĩa về dòng tộc và sự kế thừa.

Mâm lễ cúng chúng sinh

Cúng chúng sinh là một nghi thức mang đậm tính nhân văn. Đây là dịp để con người bày tỏ lòng từ bi, chia sẻ với những linh hồn cô độc, không nơi nương tựa. Mâm cúng thường bao gồm những lễ vật đơn giản như cháo loãng, cơm nguội, hoa quả, bánh kẹo… cùng với muối, gạo, tiền thật và nước. Sau khi cúng, các lễ vật này sẽ được rải ra xung quanh nhà hoặc thả xuống sông, hồ để chia sẻ với những chúng sinh khác, không được mang vào nhà hay cho trẻ con để tránh việc chúng sinh đòi . Việc cúng chay cũng được khuyến khích để tránh khơi dậy lòng tham, sân si ở những linh hồn này.

Cách bài trí mâm cúng

Mâm cúng Phật, với vị trí trang trọng nhất trên bàn thờ, thường được bày trí các món chay thanh tịnh. Hoa sen, loài hoa tượng trưng cho sự tinh khiết và thanh cao, thường được chọn để dâng lên Đức Phật. Nếu không thể chuẩn bị đồ chay, một ly nước lọc và trái cây tươi cũng đủ để thể hiện lòng thành kính. 

Mâm cúng gia tiên, với những món ăn quen thuộc như gà luộc, xôi, giò lụa,…thể hiện sự trân trọng, biết ơn đối với tổ tiên, các lễ vật này được đặt ở vị trí trang trọng, thể hiện lòng thành kính của con cháu. 

Riêng mâm cúng chúng sinh, với những món ăn giản dị như cháo loãng, cơm nguội, trái cây, được đặt ở vị trí thấp hơn. Điều này nhằm thể hiện sự khiêm tốn và lòng từ bi, tránh cúng món mặn vì sẽ khơi dậy lòng tham, sân si ở những linh hồn đói khát. Và thường thì mâm lễ này sẽ được đặt ở ngoài cổng vì dân gian tin rằng việc để cho những vong hồn lang thang vào nhà là điều không tốt cho gia đình.

Lưu ý khi cúng rằm tháng 7

Rằm tháng Bảy, một ngày đặc biệt trong năm, là dịp để con cháu bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên và những người đã khuất. Để lễ cúng diễn ra trang nghiêm và đạt được hiệu quả tâm linh cao nhất, việc lựa chọn thời gian là vô cùng quan trọng. 

Theo quan niệm dân gian và các chuyên gia phong thủy, gia đình nên tiến hành lễ cúng gia tiên vào khoảng 11-12 giờ trưa. Thời điểm này được xem là thích hợp nhất để các vong linh gia tiên được Thổ thần cho phép trở về và thụ hưởng lễ vật. 

Còn lễ cúng cô hồn nên được thực hiện vào buổi chiều, khoảng giờ Dậu (17-19 giờ) để thể hiện lòng từ bi, chia sẻ với những linh hồn cô độc. Việc phân chia thời gian như vậy không chỉ đảm bảo sự trang nghiêm của nghi lễ mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với tổ tiên và những người đã khuất, đồng thời góp phần duy trì những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Ngoài việc lựa chọn thời gian phù hợp, gia đình cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật, bài văn khấn và sắp xếp không gian thờ cúng một cách gọn gàng, sạch sẽ để lễ cúng rằm diễn ra trang nghiêm và hợp với tâm linh hơn.

Lời kết

Như vậy, trong bài viết này, thế giới phong thủy đã cùng bạn tìm hiểu về nguồn gốc, ý nghĩa của ngày rằm tháng 7 và mâm lễ cúng rằm đúng theo văn hóa và tâm linh người Việt. Hy vọng với những thông tin được chia sẻ, bạn đã nắm rõ về cách bài trí mâm cúng để chuẩn bị cho ngày rằm tháng 7 sắp tới.

 

About The Author